02 августа 2017 г.
Чăваш Республикин Министрсен Кабинечĕн Председателĕн çумĕ - ялхуçалăх министрĕ Сергей Артамонов тата Елчĕк район администрацийĕн пуçлăхĕ Николай Миллин ертсе пынипе республикăри аграрисем иртнĕ эрнекун "Комбайн" ялхуçалăх призводство кооперативĕн никĕсĕ çинче иртнĕ вырма умĕнхи семинар-канашлу ĕçне хутшăнчĕç.
Çанталăк кăларса тăратнă йывăрлăхсене пăхмасăр, "Комбайн" ЯХПКра выльăх апачĕ хатĕрлессипе малтанхи вăхăтран тытăнсах ăнăçлă ĕçлеççĕ. Уяр кунсемпе усă курса çак вăхăтчен пурĕ 7000 тонна яхăн (140 процента яхăн) пахалăхлă сенаж хывса хăварнă. Ку ĕç малалла пырать - хальхи вăхăтра çулакан пĕр çул ỹсекен курăкран та сенаж тăваççĕ. Пĕр вăхăтрах нумай çул ỹсекен курăксене иккĕмĕш хут çулассине йĕркеленĕ, унран вара утă хатĕрлеççĕ. Иртнĕ эрнере уяр çанталăк тăнипе усă курса уй-хирти ĕçсене уйрăмах кал-кал йĕркелеме май пулнă. Выльăх апачĕ хатĕрлеме хутшăнакан механизаторсем те хăйсен тухăçлă ĕç-хĕлĕпе кăмăллă.
Семинар-канашлу ĕçне хутшăннисем Кавалти йĕтем çывăхĕнчи территорире ретĕн-ретĕн лартса тухнă çĕре ĕçлесе хатĕрлекен, ỹсен-тăран культурисене акма тата пухса кĕртме усă куракан ку чухнехи çĕнĕ йышши техникăсемпе (пурĕ 18 единица) кăсăкланса паллашрĕç. Кунта СШАра туса кăларнă Грейнплайнс - пĕр харăс 9 метр сарлакăшне акакан сеялка, "ВАЛТРА-191" (2 единица) тракторсене, выльăх апачĕ хатĕрлекен "ДОН-680", "МАРАЛ-125" комбайнсене, "КСУ-1" йышши универсаллă жаткăна... куртăмăр. Михаил Андреев механизатор çынран çỹллĕ ỹснĕ пĕр çул ỹсекен курăка çĕнĕ агрегатпа çулса та кăтартрĕ. Унпа курăка е тыр-пула 4 майлă та (мĕнле меллĕ - çавăн пек) çулса паккуса хывма пулать. Кăçалхи пек условире - ỹсен-тăран культурисем çỹллĕ ỹснине шута илсен, валсене варрине е икĕ еннелле пăрахса кушăхтарма меллĕ. Хăмăл кĕске - масса сахал чухне вара йĕкĕр вал туни аванрах - тăкаксем сахалрах пулаççĕ. Район администрацийĕн пуçлăхĕ Николай Миллин та юлашки вăхăтра çине-çинех:
- Кăçалхи пек çанталăк условийĕнче "КСУ-1" йышши универсаллă жаткăсемпе усă курни уйрăмах вырăнлă пулмалла, - тесе палăртать.
Йĕтем хуçалăхĕпе те тĕплĕн паллашрăмăр. Комбайнсем çапса тĕшĕленĕ - уй-хиртен килекен тырра пĕрремĕш хут алласа тасатассине кунта 2012 çултан тытăнсах "Белогорье" Б1-ВЦС 50 йышши агрегатпа усă курса пурнăçлаççĕ. Унпа пĕр сехетре 50 тонна тырă алласа тасатма пулать. Иртнĕ çул вара СТЗ-16 йышши тĕш тырă типĕтекен комплекс вырнаçтарнă. Кăçалхи çанталăк условийĕнче унпа усă курма шăпах меллĕ пулмалла.
Пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсен вăрлăхĕсене туса илессипе тата сутассипе ĕçлекен "Комбайн" ЯХПК хăйĕн сумлă ятне çỹлте тытать. Чи пысăк репродукцири - ПР-1, ПР-2, ПР-3, РМС йышши вăрлăхсене кăçал анчах 600 пин тенкĕлĕх туяннă. Ятарласа тĕпчев ĕçĕ ирттерес тĕллевпе куккурусăн 22 тĕрлĕ сортне çитĕнтернĕ. 121 гектар çинче çитĕннĕ пăрçа та ахаль йышши мар. Асăннă лаптăкăн 20 гектарне пирĕн регионра сăнавра тăракан Кормовой усатый ятлă сорт йышăнать. Пăрçан Варис сорчĕ те ПР-2 репродукцири, ытти лаптăксенче те чи лайăх - Фрегат, Дударь сортсем çитĕнеççĕ.
...Кăçал, ытти чухнехипе танлаштарсан, вырмана 3 эрне каярах юлса тухатпăр пулин те, "Комбайн" ЯХПКри уй-хир хуçисен кăмăлĕ çирĕп - уй-хирте çитĕннĕ пуянлăха çухатусăр алла илес ĕмĕтлĕ вĕсем. Пĕрлехи вăйпа вĕсен кĕске вăхăт хушшинче ялхуçалăх культурисене пурĕ 2073 гектар, çав шутран пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсене 1355 гектар çинчен пухса кĕртме ĕлкĕрмелле.
Хаклав
Альбина НОВИКОВА, Хĕрлĕ Чутай районĕнчи "Коминтерн" ялхуçалăх предприятийĕн ертỹçи:
- Республикăри чи лайăх ĕçлекен хуçалăх йышĕнчи, пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсен вăрлăхĕсене туса илессипе тата сутассипе ятарласа ĕçлекен "Комбайн" ЯХПКран икĕ çул каялла "Владимир" урпа вăрлăхĕ туянтăмăр. Вăл, чăннипех, тухăçлă çитĕнчĕ.
Çирĕп хуçа Гурий Федоров ертсе пынипе ялхуçалăх предприятийĕнче ĕçе епле йĕркеленине, уй-хирĕсем епле илемлĕ пулнине тепĕр хутчен курса ĕненнĕ хыççăн малашне вĕсемпе тата таччăнрах çыхăнса ĕçлеме кирлине ăнлантăм.
Василий ШАДРИКОВ, АПК ветеранĕсен республикăри канашĕн сопредседателĕ:
- "Комбайн" ялхуçалăх производство кооперативĕ ăратлă ĕне выльăх ĕрчетессипе ятарласа ĕçлекен хуçалăх та. Çак ята та вĕсем тивĕçлипе тỹрре кăлараççĕ. Кунта сывă ĕне выльăх ĕрчетеççĕ, пушмак пăрусем çитĕнтерсе республикăри хуçалăхсене тивĕçтереççĕ. Выльăх-чĕрлĕхрен кирлĕ шайри продукци туса илеççĕ. Ялхуçалăх предприятийĕн малашлăхĕ пысăк. Ỹсен-тăран, выльăх-чĕрлĕх отраслĕсен кăтартăвĕсемпе, укçа-тенкĕ тупăшĕпе илсен те вĕсем юлашки çулсенче республика шайĕнче яланах малти вырăнсене йышăнаççĕ.
Светлана АРХИПОВА.