18 января 2017 г.
Çирĕплетнĕ ĕç планĕпе килĕшÿллĕн 2017 çулта акса хăварма пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсен вăрлăхĕсем пурĕ 4108 тонна кирлĕ.
Хальхи вăхăтра лабораторире 4135 тонна /101 процент/ вăрлăх тĕрĕсленĕ. Çав шутран 2624 тонна /63 процент/ вăрлăх акма юрăхлă кондицие тивĕçнĕ. Кондицие тивĕçмен вăрлăх - 37 процент, вăл ытларах çÿп-çаплă пулнипе акма юрăхсăр. Ленин ячĕллĕ, «Эмметево», «Рассвет», «Комбайн», «Энтепе» ялхуçалăх предприятийĕсем, Ю.Цветков, А.Петров, Ю.Галкин хресчен /фермер/ хуçалăхĕсем лабораторире тĕрĕслеттернĕ вăрлăх пĕтĕмпех кондицие тивĕçнĕ.
Ялхуçалăх культурисен тухăçĕ мĕнле пуласси вăрлăх репродукцийĕнчен нумай килет. Вăл мĕн чухлĕ çамрăкрах - тухăçлăхĕ те пысăкрах. Хальхи вăхăтра районĕпе илсен супер элита тата элита вăрлăхсем 833 тонна /20 процент/, 1- 4 репродукциллĕ вăрлăх 78 процент, 2 проценчĕ сортсăр шутланать.
Вăрлăхсене çĕнетсе улăштарассипе юлашки çулсенче уйрăмах «Комбайн», Ленин ячĕллĕ, «Сатурн» ялхуçалăх производство кооперативĕсенче, «Нива» агрофирма», «АСК-Яльчики», «Яманчурино», «Победа», «Энтепе» ОООсенче, «Прогресс» АХОра, Ю.Цветков, В.Падуев, А.Петров, Б.Головин хресчен /фермер/ хуçалăхĕсенче лайăх ĕçленине палăртатпăр.
Апла пулин те супер элита тата элита вăрлăхсенче те - бактери, кăмпа чирне саракан микробсем тĕл пулаççĕ. Вăрлăхри чир-чĕр тĕсне, вăл сиен кÿнĕ калăпăша палăртма фитоэкспертиза ирттерме тивет. Унсăрăн вăрлăха сиенсĕрлетме мĕнле им-çам кирлине пĕлме çук. Хальхи вăхăтра вăрлăхсем вут пуççи чирĕпе сиенленни çине-çинех çирĕпленет. Çакă тĕш тырă туса илекен хуçалăхсенче им-çампа сахалрах усă курма тытăннипе те çыхăннă. Вăрлăхăн пысăк пайĕ гельминтоспориоз, альтернариоз, пăнтăх чирĕсемпе сиенленнĕ. Çавăнпа та вăрлăхсене акас умĕн им-çампа чÿхенин пĕлтерĕшĕ пысăк.
Вăрлăх пахалăхне вăхăтра тĕрĕслеттерни кашни хуçалăхшăн усăллă. Мĕншĕн тесен вăрлăх шăтаслăх енĕпе тивĕçтермест пулсан ăна кая юлмасăр улăштарма май пур. Пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсен вăрлăхĕсене тивĕçлĕ кондицие лартнипе пĕр вăхăтрах нумай çул ÿсекен курăксен вăрлăхĕсен пахалăхне тĕрĕслеттерме те манмалла мар.
Лабораторире тĕрĕсленĕ тĕш тырă культурисен вăрлăхĕсен шăтаслăхĕ лайăх пулин те çуракиччен юлнă вăхăтпа усă курса паха вăрлăх хатĕрлес ĕçе васкатасса тата унăн пахалăхне лайăхлатасси çине ытларах тимлĕх уйăрасса шанас килет. Çураки валли паха вăрлăх хатĕрлесси кашни çĕр ĕçченĕн, специалистăн, ертÿçĕн тĕп тивĕçĕ. Çакна ăнланса, пурте пĕр шухăшлă пулса ĕçлесен пирĕн уй-хирсенче тухăçлă тыр-пул çитĕнĕ.
Л.ИШМУРАТОВА,
«Россельхозцентрăн» районти уйрăмĕн ертÿçи.