18 июня 2016 г.
Çак сăнÿкерчĕке 1960 çулта Мускавра вăрçă ветеранĕсен Совет комитечĕнче тунă. Хĕрлĕ галстук çыхнă пионерсем сылтăм аллинчи шĕвĕр пÿрнине çÿлелле çĕклесе калаçакан арçынна тимлĕн итлеççĕ. Ку вăл легендăри çын - Совет Союзĕн Геройĕ Алексей Петрович Маресьев летчик. Унпа юнашар сулахай енче ларакан хĕрача та ыттисем пекех паттăр летчик сăмахĕсене пĕр сиктермесĕр тăнлать. Ку ача вара Любовь Жукова - халĕ районта пурте пĕлекен врач - Любовь Сергеевна Молоствова. Ун чухне Владимир облаçĕнчи шкулсенче вĕренÿре «5» паллăсемпе кăна ĕлкĕрсе пыракан, общество ĕçне хастар хутшăнакан пионерсене хавхалантарма Мускава экскурсине илсе кайнă пулнă. Унăн программине Борис Полевой писатель-журналист «Повесть о настоящем человеке» повеçре çырса кăтартнă тĕп геройпа - Алексей Маресьевпа тĕл пулни те кĕнĕ.
Вăл вăхăтра паттăр летчик çинчен ватти-вĕтти пĕлнĕ. Алексей Маресьев вăрçă умĕн çар летчикне вĕренсе тухнă. Ун чухнех çирĕп характерĕпе, хăй умне лартнă тĕллевсене пурнăçлама пултарнипе палăрнă. Пĕчĕк чухне малярие пула ревматизм чирĕпе чирленĕ. Анчах вăл хуçăлса ÿкмен, комсомол стройкинче ĕçленĕ, чире парăнтарнă. Виççĕмĕш хутĕнче кăна ăна, сывалса çитнĕскере, летчиксем хатĕрлекен çар училищине илнĕ. Ăна 1940 çулта пĕтернĕ. 1941 çулхи август уйăхĕнче фронта кайнă. 1942 çулхи апрелĕн 4-мĕшĕнче Новгород облаçĕнче ун самолетне фашистсем персе ÿкернĕ. Икĕ урине те амантнă летчик 18 талăк фронт еннелле утнă, хырăмпа шунă. Аманнă, выçăпа халтан кайнă летчика ачасем тупнă, тăшман тылĕнчи яла илсе килнĕ, унтан самолет чĕнсе илсе хамăрăннисем патне ăсатнă. Алексей Маресьевăн икĕ урине те чĕркуççинчен аяларах татнă. Апла пулин те каялла фронта таврăннă, истребитель аманичченхипе пĕрле пурĕ тăшманăн 11 самолетне персе антарнă. Ăна Совет Союзĕн Геройĕ ятне панă. Вăрçă хыççăн партин аслă шкулне вĕренсе пĕтернĕ, нумай çул вăрçă ветеранĕсен Совет комитечĕн яваплă секретарĕнче ĕçленĕ, çĕршывшăн нумай-нумай ĕç тунă. Çапах та çамрăк ăрăва патриотла воспитани парас ĕçе тĕп вырăна хунă. Любовь Сергеевна Молоствова паттăр летчикпа тĕл пулнине çапла аса илет: «Ун чухне 6-мĕш класра вĕренеттĕм, Мускавра экскурсире ачасен ушкăнĕпе Алексей Маресьевпа тĕл пулни, вăл совет çыннисен вăрçăри паттăрлăхĕ, йывăр самантсенче çухалса каймалла марри, çĕнтермелли çинчен вĕрентсе калани халĕ те асра. Кăçалхи май уйăхĕнче Алексей Маресьев çуралнăранпа 100 çул çитнине халалласа йĕркеленĕ телепередачăна куртăм та унпа тĕл пулнине тепĕр хут аса илтĕм, килти çемье архивĕнче унпа тĕл пулнă самантра тунă сăнÿкерчĕке шыраса тупрăм, чунра ăшă туйăмсем чупса иртрĕç. Тепĕр хут ачалăха таврăнтăм. Чун пĕр хурланчĕ, пĕр савăнчĕ».
Вăхăт пĕр сисĕнмесĕр шăвать. Алексей Петрович Маресьев пурнăçран уйрăлса кайни 15 çул çитрĕ. 2001 çулхи майăн 18-мĕшĕнче Раççей çарĕн театрĕнче вăл 85 çул тултарнине халалланă савăнăçлă каç ирттерме палăртнă. Анчах концерт пуçланиччен пĕр сехет маларах Алексей Петровича инфаркт килсе çапнă, вăл вилсе кайнă. Юбилей каçне ирттернех, анчах концерт ăна асăнса пĕр минут шăп тăнинчен пуçланнă...
Н.АЛЕКСЕЕВ.