16 апреля 2016 г.
Çуракине мĕнле хатĕрленнине татăклăн палăртса хак паракан йăлана кĕнĕ районти семинар-канашлу уй-хир ĕçĕсене пурнăçлама яланах тĕплĕн хатĕрленекен тата тухăçлă тыр-пул çитĕнтерекен «Рассвет» ялхуçалăх производство кооперативĕнче иртрĕ. Унăн ĕçне район администрацийĕн пуçлăхĕ Н.Миллин ертсе пычĕ тата пĕтĕмлетрĕ.
Семинар-канашлу ĕçне хутшăннă ялхуçалăх предприятийĕсемпе хресчен /фермер/ хуçалăхĕсен ертÿçисем, ял тăрăхĕсен пуçлăхĕсем, агрономсемпе инженерсем малтан Тăрăм ялĕн улăхĕнчи çерем вырăнта ретпе лартса тухнă, паянхи кун ыйтăвне туллин тивĕçтерекен хăватлă ялхуçалăх техникипе паллашрĕç. Кунта «Рассвет» ялхуçалăх предприятийĕн машина-тракторĕсене анчах мар, хальхи вăхăтра «Сатурн», «Комбайн» ЯХПКсен уй-хирĕсенче тухăçлă усă куракан хăватлă техникăсене - ялхуçалăх культурисене акнă хыççăн пусăрăнтаракан тата БД-15 йышши агрегатсене, Таяпа Энтринчи Анатолий Петров фермер нумаях пулмасть туяннă, ĕçлеме питех те меллĕ КС-8,0 культиватора, уй-хирти ĕçсене сахал тăкакпа пурнăçлама, ĕç тухăçлăхне ÿстерме май паракан агронавигатора курма пулчĕ.
Хальхи вăхăтра ĕçе çăмăллатакан çĕнĕ йышши техникăпа, чи лайăх вăрлăхсемпе усă курмасăр пысăк çитĕнÿсем тума пулас çуккине ялхуçалăх таварĕ туса кăларакансем лайăх ăнланаççĕ. Ахальтен мар ялхуçалăх предприятийĕсенчи техника паркĕ энергие перекетлекен, ĕçе пысăк пахалăхпа пурнăçлама май паракан çĕнĕ йышши техникăпа пуянланать. Районта вĕсене 2012-2014 çулсенче уйрăмах нумай туяннă. Çакна кура «Прогресс» АХО, «Победа» ООО, «Комбайн» ЯХПК, Таяпа Энтринчи Анатолий Петров, Курнавăшри Юрий Цветков хресчен /фермер/ хуçалăхĕсенче хăватлă ялхуçалăх машинисемпе ăнăçлă тата тухăçлă усă кураççĕ. Малашлăха шанса ĕçлекенсем финанс кризисĕн тапхăрĕнче те çухалса каймаççĕ. Хаксем самай «çыртаççĕ» пулин те «Рассвет», Ленин ячĕллĕ, «Сатурн» ЯХПКсенче, «Яманчурино» ОООра, Кĕçĕн Таяпари Борис Головин фермер тата ыт. те çĕнĕ техникăсем туянма май тупнă.
Çирĕплетнĕ ĕç планĕпе килĕшÿллĕн черетлĕ çуракире усă курма пурĕ 3962 тонна вăрлăх кирлĕ. Пĕтĕмĕшле илсен, çак вăхăтчен вĕсене пĕтĕмпех инспекцире тĕрĕслеттернĕ - кондицине тивĕçнĕ. Апла пулин те çĕр ĕç культурисене туса илессинче чи лайăх вăрлăхсемпе ытларах усă курасси ниепле те йĕркене кĕреймест. Хальхи вăхăтра районта супер элита, элита вăрлăх 15 процент анчах шутланать. 83 проценчĕ - 1-4-мĕш, 2 проценчĕ - 5-мĕш репродукцири вăрлăх. Уйрăммăн илсен, «Рассвет», «Комбайн» ЯХПКсем, «Прогресс» АХО, «Победа», «Яманчурино», «Нива» агрофирма», «АСК-Яльчики» ОООсем, Борис Головин, Анатолий Петров, Владимир Чернов, Юрий Цветков фермерсем пысăк репродукцири вăрлăхсене туянасси çине пысăк тимлĕх уйăраççĕ. Çав вăхăтрах акмалли вăрлăх кăмпа чирне саракан микробсемпе сиенленесрен сыхă пулмалла.
Тĕп ыйтупа тухса калаçнă район администрацийĕн ялхуçалăх пайĕн начальникĕ Петр Тремасов çанталăк ăшăтса пынă май уй-хирти ĕçсем кунран-кун вăй илсе пынине палăртрĕ. Кĕр тыррисене тата нумай çул ÿсекен курăксене минераллă удобренисемпе апатлантарас тата çак анасенче нÿрĕк тытса хăварас ĕçе чи малтан «Прогресс» АХОра, «Комбайн», «Рассвет» ЯХПКсенче пикеннĕ. Малалла черетлĕ çуракире агротехника хушнă чи кĕске вăхăтра пурнăçламалли ĕç планĕпе паллаштарчĕ:
- Черетлĕ çулталăкра ялхуçалăх предприятийĕсемпе хресчен /фермер/ хуçалăхĕсенче ялхуçалăх культурисене пĕтĕмпе 39723 гектар, çав шутран пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсене 21781 гектар лаптăкра акса хăварма палăртнă. Çĕрулмине 663 гектар лартмалла, пахча çимĕçе 141 гектар акса çитĕнтермелле. Малтанхи сăнавсем тăрăх 6000 гектара яхăн лаптăкри кĕр тыррисем хĕл сиввине тÿсĕмлĕн чăтса ирттернине палăртатпăр.
Çакăн чухлĕ ĕçе пурнăçлама ялхуçалăх таварĕ туса кăларакансем, пĕтĕмĕшле илсен, япăх мар хатĕрленнĕ. Минераллă удобренисемпе, çунтармалли-сĕрмелли материалсемпе туллин саппасланнă. Мĕнпур пек ялхуçалăх техникине уй-хире илсе тухма та тĕплĕн хатĕрленĕ.
Ялхуçалăх пайĕн начальникĕ Петр Тремасов районти выльăх-чĕрлĕх отраслĕн 3 уйăхри ĕç кăтартăвĕсем пирки те тĕплĕн чарăнса тăчĕ.
Çуракире ĕç сыхлавĕн йĕркисене пăхăнса тимлессине те тĕп вырăна хумалла. Çын сывлăхĕнчен хакли урăх нимĕн те çук.
Район администрацийĕн пуçлăхĕ Николай Миллин семинар-канашлу ĕçне пĕтĕмлетнĕ май «Рассвет» ялхуçалăх производство кооперативĕнче ĕлĕкхи ырă йăлана - сеялкăсене комплектланă хыççăн ятарлă стенд çинче тĕрĕслессине манăçа кăларманнине ырăпа палăртса каларĕ. Район администрацийĕн пуçлăхĕ семинар-канашлăва пухăннипе усă курса вăрлăх инспекцийĕн районти уйрăмĕн ертÿçине Лидия Ишмуратовăна РФ Ялхуçалăх министерствин Хисеп грамотине парса чысларĕ. Унсăр пуçне, ялхуçалăх предприятийĕсемпе хресчен /фермер/ хуçалăхĕсен ертÿçисем хушшинче мини-футбол енĕпе республика шайĕнче иртнĕ финалти ăмăртура пĕрремĕш вырăна тухнă Елчĕк районĕн командине чысларĕ.
Светлана АРХИПОВА.
Автор сăнÿкерчĕкĕнче: семинар-канашлу ĕçне хутшăнакансем.