02 апреля 2016 г.
Елчĕк районĕнчи Лаш Таяпа ялĕнче çуралса ÿснĕ вăйлă та сатур Николай Сорокинпа Çирĕклĕ Шăхалĕнчи пике Светлана Карсакова 1971 çулта Вăрнарти ялхуçалăх техникумĕнче вĕреннĕ чух туслашнă. Сумлă мăшăра эпĕ çавăнтанпах лайăх пĕлетĕп. Вăл вăхăтра çак йĕркесен авторĕ Лаш Таяпари вăтам шкулта физкультура учителĕнче ĕçленĕ.
1971 çулхи февраль уйрăмах асра. 45 çул каялла техникумăн юлашки курсĕнче вĕренекен Светлана йĕлтĕрпе чупассипе Елчĕк районĕн чемпионатĕнче 5 çухрăмлă дистанцире чи лайăх результат кăтартрĕ. Техникум пĕтернĕ хыççăн тăван районти «Авангард» колхозра зоотехникра ĕçлеме пуçланă Николай çуркунне пуçламăшĕнче ирĕклĕ майпа кĕрешессипе республикăри «Урожай» физкультурăпа спорт обществинче мала тухассишĕн ирттернĕ ăмăртура хăйĕн виçинче пĕрремĕш вырăн йышăнчĕ. Сăмах май, манран пĕр çулталăк кĕçĕнрех юлташ, тĕрлĕ енлĕ аталаннă Коля Сорокин Совет Çарĕн ракета çарĕсенче хĕсметре пулнă вăхăтрах кĕрешессипе Астрахань облаçĕн тата дивизи чемпионачĕсенче темиçе хутчен малти вырăнсене йышăннă, СССР спорт мастерĕн кандидачĕн нормативне пурнăçланă. Лаш Таяпа каччи Шупашкарта граждан вăрçин легендарлă геройне В.И.Чапаева асăнса ирттерекен йăлана кĕнĕ Пĕтĕм Союзри турнирсенче кĕрешсе те темиçе хутчен палăрнă.
Çамрăкранах ялти йывăр ĕçре пиçĕхнĕ, çавăн пекех физкультурăпа спорта юратса ÿснĕ Николайпа Светланăна пĕр-пĕрне юратма тата хисеплеме, паллах, республикăри ăмăртусемпе спартакиадăсене пĕрле çÿрени те пулăшнă. Унсăр пуçне тепĕр тĕслĕх те пысăк пĕлтерĕшлĕ: вĕсен ашшĕ-амăшĕн биографийĕсенче те пĕр евĕрлĕрех тĕслĕхсем пайтах. Лаш Таяпари Василий Михайлович Сорокин сержантпа Çирĕклĕ Шăхалĕнчи гварди капитанĕ Илья Константинович Карсаков 1946 çулта Тăван çĕршывăн вăрçинчен Елчĕк районне кăкăр тулли орденсемпе тата медальсемпе таврăннă. Тепĕр çулталăкран иккĕшĕ те вĕсем хамăр районти хĕрсене качча илнĕ: Василий Сорокин - хăйсен ялĕнчи Софья Филипповăна, Илья Карсаков - Акчел пикине Феодосия Лебедевăна. Лаш Таяпари Чиркÿ урамĕнчи Сорокинсен тăхăр ача çитĕннĕ. Феодосия Васильевна 1970 çулта чи кĕçĕннине - вунпĕрмĕш ачине Иринăна çуратнă. Çапла майпа «Ача амăшĕ героиня» орденне тивĕçнĕ Ф.В.Карсакова /1924-2006/ ĕмĕрлĕхех Елчĕк районĕн историне кĕрсе юлнă. 1971 çул вĕçнерех Илья Константиновичпа Феодосия Васильевнан аслă хĕрĕ, Вăрнарти ялхуçалăх техникумне хĕрлĕ дипломпа пĕтернĕ Светлана Лаш Таяпари Сорокинсен аслă ывăлне Николая качча тухнă.
1973 çул пуçламăшĕнче çамрăк çемьере пĕрремĕш ывăлĕ Коля çут тĕнчене килнĕ. Пурне те пĕлме юратакан, ашшĕ-амăшĕнчен çÿллĕрех, тĕрлĕ енлĕ аталаннă илемлĕ яш 1990 çулта Шупашкарти 7-мĕш вăтам шкула Хисеп хучĕпе пĕтернĕ те тепĕр икĕ уйăхран И.Н.Ульянов ячĕллĕ Чăваш патшалăх университечĕн электротехника факультечĕн студенчĕ пулса тăнă.
Тăван çĕршывăн Аслă вăрçиччен Чăваш Енре, кÿршĕллĕ регионсемпе танлаштарсан, электротехника, çавăн пекех ХХ ĕмĕр варринче çĕршывра пысăк утăмсемпе аталанма пуçланă ытти кăткăс техника та пирĕн республикăн пурнăçне каярах юлса килсе çитнĕ. Çивĕч лару-тăру улшăнасси, тĕпрен илсен, 1962 çулта пирĕн тĕп хулара Мускаври энергетика институчĕн Шупашкарти филиалне уçăлнипе çыхăннă. Тепĕр пилĕк çултан вăл Чăваш Енри пĕрремĕш наци университечĕн тытăмне кĕнĕ, И.Н.Ульянов ячĕллĕ аслă вĕренÿ заведенийĕн тĕп факультечĕсенчен пĕри пулса тăнă. Сăмах май, кунта Елчĕк районĕнчи Тăрнашур поселокĕнче çуралса ÿснĕ паллă профессор, техника наукисен докторĕ Г.А.Немцев /1947-2015/ чĕрĕк ĕмĕр ытла кафедра ертÿçинче ĕçленĕ. Пирĕн саманара электротехника тата унăн тытăмне кĕрекен производство лайăх аталанни хăй вăхăтĕнче Шупашкар гидроэлектростанцийĕ ĕçлеме пуçланипе тата республикăн тĕрлĕ хулисемпе поселокĕсенче отрасльти предприятисем пысăк вырăн йышăннипе çыхăннă. Тĕп хулари чи пĕлтерĕшлĕ предприятисенчен пĕри, паллах, çур ĕмĕр ытлашшипех ĕнтĕ электроаппаратура завочĕ шутланать. Сорокинсен аслă ывăлĕ Николай Николаевич кунта çирĕм çул каялла Совет Çарĕнче икĕ çула яхăн хĕсметре пулнă хыççăн ĕçлеме килнĕ. Çапла, часах 20 çул çитет. Çак вăхăтра хĕсметрен аслă лейтенант званийĕпе таврăннă Н.Н.Сорокин икĕ хутчен Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденлĕ Шупашкарти электроаппаратура завочĕн инженер-электромеханикĕнчен пуçласа иртнĕ ĕмĕр вĕçĕнче акционерсен хупă обществин - «ЧЭАЗ» АХО пулса тăнă - хулари хăватлă предприятин тĕп конструкторĕ таран ÿснĕ. Çакна палăртма уйрăмах кăмăллă: Елчĕк районĕн таса та асамлă сывлăшĕпе сывласа, пархатарлă та сĕтеклĕ çĕрĕ çинче ÿссе çитĕннĕ Лаш Таяпа тата Çирĕклĕ Шăхаль ялĕсен ывăлĕ Николай Сорокин «КВ-1» вакуумлă контактор валли тÿрлетÿ блокĕ шухăшласа тупса, ăна 2002 çулта ĕçе кĕртнĕшĕн Чăваш Республикин çамрăксен патшалăх премине тивĕçнĕ.
Кăçалхи пуш уйăхĕ тĕрлĕ уявсемпе пуян пулчĕ. Çăварни пуçланнине тата Пĕтĕм тĕнчери Хĕрарăмсен кунне пĕр вăхăтрах паллă турăмăр. Çавна май çурхи пирвайхи праçниксене эпир Светланăпа Николай Сорокинсен хăтлă хваттерĕнче пĕрле ирттертĕмĕр. Пысăк сĕтелсен айккипе - вĕсен тирпейлĕ те ĕçчен тăватă ачипе мăнукĕсем, ытти çывăх тăванĕсем.
- Пирĕн саманара Сорокинсемпе Карсаковсен йăхĕсенчи пек çынсем, шел пулин те, сахалланчĕç. Эпир, иртнĕ ĕмĕр вĕçĕнче синкерлĕ йывăр самана пуçланчĕ пулин те, пилĕк ача пăхса çитĕнтертĕмĕр, вĕсем пурте аслă шкулсенче, техникумсенче е колледжсенче ятарлă пĕлÿ илсе, халăх хуçалăхĕнче тăрăшса, пĕтĕм вăя парса ĕçлеççĕ. Аслă ывăлăмăр Коля çамрăкранах кăткăс техникăна юратрĕ, çавăн пекех мухтавлă куккăшĕнчен - Леонид Карсаков профессортан тĕслĕх илсе, электроаппаратура заводĕнче ĕçлеме пуçласан, тĕп хулари чи паллă рационализаторсенчен пĕри пулса тăчĕ. Мăнукăмăрсемпе те мухтанма пултаратпăр. Виктор Ходяшев ячĕллĕ ачасен музыка шкулĕнче вĕренекен вуникĕ çулти мăнук, Кольăпа Таньăн аслă хĕрĕ Настя, акă, пĕлтĕр çамрăк сĕрме купăсçăсен республикăри конкурсĕнче çĕнтерчĕ те тепĕр уйăхран Чехире иртнĕ ачасен пĕтĕм тĕнчери фестивальне хутшăнчĕ. Унта та халĕ Шупашкарти 62-мĕш вăтам шкулăн çиччĕмĕш класĕнче вĕренекен Анастасия лауреат дипломне тивĕçрĕ, - тет савăнăçлăн хисеплĕ ĕç ветеранĕ Светлана Ильинична Карсакова.
Петр СИДОРОВ.
Сăнÿкерчĕкре: С.И.Сорокина-Карсакова аслă ывăлĕпе, ЧР çамрăксен патшалăх премийĕн лауреачĕпе Николай Сорокинпа /2003 çул/.